Misschien moet je voor school of je studie een aantal boeken lezen. Of wil je gewoon wat sneller door de leerstof kunnen gaan. Dan is het belang dat je de goed en snel kunt lezen. Je wilt immers de tekst goed kunnen onthouden maar je wilt ook genieten van je vrije tijd.
en die is soms schaars.
Met deze 8 leestechnieken kun je misschien wel wat vaart maken.
Lezen dat hebben de meeste van ons al goed geleerd. Maar het bestuderen van eens studieboek is niet zomaar een stukje lezen. Wanneer je studiestof tot je neemt, doe je dat volgens een bepaalde volgorde in je brein. De leerladder, eerst komt de stof BINNEN, dan moet je de stof BEGRIJPEN, dan moet je de stof ONTHOUDEN en de laatste stap is dat je de stof kunt TOEPASSSEN.
Je kunt geen trede van de trap overslaan en verschillende treden tegelijk betreden is ook voor je brein niet handig.
En dat is precies wat er vaak gebeurt wanneer er een tekst gelezen moet worden.
De tekst lezen, proberen te begrijpen en ondertussen met de tekst in discussie gaan, klopt dit? Is het belangrijk, zal dit worden gevraagd op de toets?
Veel scholieren proberen de tekst te lezen en tegelijkertijd aantekeningen te maken. En dan ook nog de belangrijkste punten uit de tekst te onthouden. Dit zijn teveel trede van de trap die tegelijkertijd genomen worden.
Het BINNENKOMEN, BEGRIJPEN EN ONTHOUDEN moet allemaal tegelijk. Wat van belang is om de tekst goed te lezen is dat je begint met het begrijpen van de tekst. Snap je wat er staat? Daarna ga je met de tekst in discussie. Kijk of je de betekenis en de structuur van de tekst kunt achterhalen. Hiervoor kun je verschillende leestechnieken gebruiken.
Leestechniek 1: bepaal je leesdoel
Leestechniek 2: de leesparaplu
Leestechniek 3: gebruik de aanwijzer
Leestechniek 4: lees door en spring niet door
Leestechniek 5: voer je snelheid op met het straaljager effect
Leestechniek 6: sla de bladzijde slim om
Leestechniek 7: varieer je snelheid: afromen
Leestechniek 8: zoeken
Leestechniek 1: Bepaal je leesdoel Met welk doel lees je een tekst. Bij het lezen van een tekst is het van belang dat je vooraf al weet welke kennis je wilt vergaren en welke vragen je wilt kunnen beantwoorden. Bepaal het vooraf je gaat lezen. Soms vertelt school al wat ze voor de toets zouden willen weten. Houdt daar rekening mee het lezen. Kijk ook altijd vooraf naar de tekst en oefenopgave als deze zijn opgegeven. Ga in deze fase na wat je al weet over je leesdoel. Je kunt hiervoor eventueel een mindmap maken.
Leestechniek 2: De leesparaplu Wanneer je leest voor school creëer je eerst een totaaloverzicht en kijkt daarna pas naar details. De leesparaplu helpt daarbij. In de leesparaplu lees je de stof in 4 fasen.
totaalblik
vooruitblik
detailblik
terugblik
Totaalblik: In deze fase zoek je naar het overzicht. Hoe is de opbouw van de tekst en wat is de inhoud van het boek. Blader eerst eens door de stof voor je gaat lezen. Kijk wel met extra aandacht naar tabellen, grafieken en plaatjes en figuren. Ergens vertelt de auteur waar de stof over gaat. Vaak is dat achter op het boek. Maar soms is dat ook aan de binnenzijde van de kaft, of in het voorwoord. Lees dat stuk bestudeer daarna de inhoudsopgave dat is een soort kapstok waaraan alle informatie van het boek is opgehangen. Vooruitblik: in de vooruitblik bouw je een gedetailleerder beeld van het boek op. In deze fase ga je opzoek naar de kern van ieder hoofdstuk. Hoofdstukken beginnen vaak met een kort overzicht, of eindigen met een samenvatting. Lees eerst die stukken. Let op, als ze het hoofdstuk geen overzicht of samenvatting heeft, dan zet de auteur de informatie vaak in de eerste of laatste alinea van het hoofdstuk. Detailblik: Als het goed is heb je nu een goed beeld over de inhoud en structuur van het boek. Nu gaan we nog een stapje verder. Kijk weer even naar je leesdoel. Daarin heb je bepaald welk gedeelte van het boek nu belangrijk voor je is. Lees dat gedeelte nu gedetailleerd door. Vraag je zelf nog niets af in deze fase. Je bent nu alleen nog bezig met begrip van de tekst. Markeer tijdens het lezen de stukken die belangrijk lijken. Als je geen stiften kan of wilt gebruiken kun je ook markeerstickers gebruiken deze stickers kun je later weer verwijderen. Aan het einde van de detailblik; snap je waar de tekst over gaat. Begrijp je hoe de tekst samenhangt met de rest van het boek heb je belangrijke zaken gemarkeerd.
LET OP...JE BENT NOG NIET KLAAR, DUS GA NU NIET DE STOF HERHALEN WE ZETTEN NOG ÉÉN STAP!
Terugblik: Je bent nu bij de 3de tree van de leesladder. De tekst is binnengekomen, en je hebt hem begrepen. In de terugblik (de laatste fase van de leesparaplu) gaan we de stof onthouden en toepassen. Kijk nog een keer naar je tekst en dan vooral naar je belangrijke zaken. Houd eventuele aantekeningen bij de hand. Onderzoek de structuur van de stof, je kunt eventueel een mindmap maken of je mindmap aanvullen. Waar gaat de tekst over wat zijn de hoofdonderwerpen zie je dingen die bij elkaar horen. Vraag je dan waarom ze bij elkaar horen. Heeft de stof betekenis? Maak in je hoofd beelden van de belangrijke dingen die je wilt onthouden. Kijk nog eens naar je eventuele mindmap en ga na of je alles begrijpt en hebt onthouden. Is er nog iets onduidelijk lees dan nogmaals door en test jezelf door eventueel oefenopgave te maken. Leestechniek 3: gebruik de aanwijzer Wanneer je iets met je handen doet terwijl je leest ben je oplettender en heb je een betere concentratie. Gebruik dus een aanwijzer, wijs met je vinger, pen of stift wanneer je een tekst leest. Wanneer je om je heen kijkt lijkt het of de wereld als een film naar binnen komt. Maar dat is niet zo. Tijdens het rondkijken bewegen je ogen niet vloeiend. Ze maken schokkende bewegingen. En staan voortdurend ergens op stil. Dat stilstaan van je ogen noem je fixatie. Tijdens de fixatie lees je scherp en maakt je brein als het ware een foto. Tijdens het bewegen naar de volgende fixatie zie je even niets. Gelukkig doet je brein dit alles razend snel en zo lijkt het dus een geheel. Tijdens het lezen is het niet anders je ogen gaan van links naar rechts over het de regels, en dan verspringen je ogen voortdurend. Ze fixeren bijna op ieder woord. Alleen korte woorden zoals lidwoorden en voorzetsels slaan ze over.
Dit betekent dat je ogen in veel teksten wel 9-10 keer stilstaan.
Het vreemde is dat je ogen tijdens de fixatie meer zien dan het woordje waar ze op stil staan. En hierin zit je winst, een aanwijzer helpt je ogen soepeler over de tekst te gaan.
Je fixatie neemt hierdoor af en daardoor lees je sneller en soepeler. Ga eens met je vinger of markeerstift ongeveer ½ centimeter onder de regels door. Begin een klein stukje na het begin van de regel, en eindig dan weer voor het einde van de regel. Je ogen hebben toch de hele regel gelezen, grappig hè.
Beweeg je aanwijzer steeds met dezelfde snelheid, na een tijdje komt er een cadans in, hou dat vast. Door op deze manier te lezen fixeer je nog maar 3-4 keer in plaats van 9-10 keer. Door een aanwijzer te gebruiken, werken je handen en ogen samen. Dit verhoogd je concentratie.
Leestechniek 4: lees door en spring niet terug Misschien herken je dit? Je stelt iemand een vraag, het antwoord heb je niet verstaan, je zegt dus “Wat zei je?” de ander herhaalt het antwoord, en dan merk je dat je het antwoord toch had verstaan. Dit komt omdat de woorden een tijdje in je hoofd blijven 'hangen'. Tijdens dat 'hangen' heeft je brein de tijd om alsnog te begrijpen wat je gehoord hebt. Pas na een tijdje verdwijnen die woorden uit je brein. Bij het lezen werkt het ook zo. De woorden die je leest blijven ook even in je brein hangen. In die tijd werkt je brein aan het opbouwen van begrip. Toch spring je tijdens het lezen vaak terug in de tekst als je iets niet begrijpt. Dat is dus niet nodig. Zet met je markeerstift een streepje naast de tekst. Lees daarna gewoon door. Kijk pas naar de streepjes naast de tekst als je de tekst helemaal uitgelezen hebt. Als je een paar zinnen achter elkaar niet begrijpt dat heeft het overigens geen zin om door te lezen. Wanneer je een tijdje hebt geoefend met de streepjes naast de tekst kun je misschien wel zonder vinkjes af. Het doel is dat je leert dat je brein bezig is met dingen aan elkaar knopen en dat je later toch de tekst begrijpt.
Leestechniek 5: voer je snelheid op met het straaljagereffect In romans of eenvoudige tekst lezen volwassenen gemiddeld 250 woorden per minuut. De leessnelheid van scholieren is iets lager. Een 12 jarige leest ongeveer 200 woorden. Bij een roman is het makkelijk om je mee te laten voeren met het verhaal, al snel worden al je zintuigen geprikkeld. Je ziet het verhaal als het ware voor je. Soms kan het zelfs zo zijn dat je de omgeving helemaal vergeet. Bij studieboeken is dat minder eenvoudig. De boeken zijn vaak 'saai' om te lezen en daardoor wordt je brein minder geprikkeld om meegezogen te worden door wat je aan het lezen bent. Je brein kan nu sneller afdwalen en andere dingen gaan doen. En dus ben je minder geconcentreerd. Goed nieuws...je kunt nu dus je leessnelheid opvoeren. Wanneer je, je leessnelheid opvoert en probeert net zo snel te lezen als je denksnelheid. Zal je merken dat je brein al zijn concentratie nodig heeft bij het lezen. En dan nu het straaljagereffect. Lees een stukje uit je boek wat je interessant vindt om te lezen. Je leest daar precies
1 minuut. Tel vervolgend de regels die je gelezen hebt. Nu weet je je basissnelheid.
Pak nu een metronoom (Of misschien kun je er een online vinden?) en stel deze in op 2x het aantal regels dat je net per minuut gelezen hebt. Gebruik een aanwijzer. Beweeg onder de regels door in het tempo van de metronoom. Je leest nu 1 regel per tik van de metronoom. In feite lees je dus 2x de basissnelheid. Je hoeft bij deze oefening nog niet de tekst te kunnen begrijpen, je bent immers aan het oefenen. Zet de metronoom na 5 minuten uit. Pak nu een tekst die je met detailblik wilt lezen. Blijf je aanwijzer gebruiken. Je brein is gewend aan het snelle straaljagereffect lezen. Je basissnelheid zal iets te zijn toegenomen. Als je vaker oefent zal je steeds dichter bij je denksnelheid komen.
Het wereldrecord snellezen is in handen van Sean Adam, hij leest 3850 woorden per minuut en ook nog met volledig begrip. Hij maakt ook gebruik van het straaljagereffect. Misschien moet je nog even extra oefenen om zo snel te kunnen lezen maar dat het sneller kan is zeker.
Leestechniek 6; sla de bladzijde slim om.
Je bladzijde snel omslaan heeft zeker effect op snellezen. Er is een speciale techniek voor. Zodra je ongeveer op de helft bent van je bladzijde, pak je met je vrije hand de rechterbovenzijde van de pagina vast. Je vrije hand is degene die niet je aanwijzer vasthoudt. Als je de bladzijde uit hebt, kun je hem in een vloeiende beweging omslaan. Leg de hand met de aanwijzer op de omgeslagen pagina. Zo blijft het boek open liggen. Ook hier moet je misschien eerst even oefenen. Maar je zal zien je hebt het vast snel onder de knie.
Leestechniek 7: varieer je snelheid: afronden. Je bent al snel geneigd om alles op een tempo te lezen, dat is niet handig. Niet iedere tekst is even moeilijk en niet iedere tekst is belangrijk. Maar hoe weet je nu wat belangrijk is, of niet. Dat vind je als je vooraf je leesdoel hebt bepaald. Lees teksten de belangrijke stukken met zoveel mogelijk bergrip. Lees de onbelangrijke stukken zodanig dat je ongeveer weet waarover het gaat. Wanneer je met je aanwijzer of je tekst heen gaat in een slinger beweging. Volgen je ogen de aanwijzer, ze fixeren zich kris kras op de pagina. Doordat je een heleboel fixaties overslaat, lees je te tekst niet met een volledig begrip. Je krijgt nu wel een globaal beeld van de strekking van de tekst. Afhankelijk van je leesdoel kun je een grotere of plattere S beweging maken, zodat je meer fixaties op de pagina hebt. Leestechniek 8: zoeken Heb je dit al eens gehad? Je hebt iets gelezen. Je weet bijna zeker dat het in het tweede helft van het boek staat, ergens aan de bovenkant van de bladzijde. Toch blijf je maar zoeken en kun je het niet meer vinden. Uiteindelijk lees je de tekst helemaal opnieuw. Zonde van je tijd, toch? Neem het woord wat je zoekt en ga met de s bewegingen over de bladzijde heen. Zoals bij de vorige techniek staat beschreven. Je zal zien je hebt zo het woord gevonden.
Heb je een digitale tekst kun je het papier gaan opzoeken maar sneller is het om dan de toetscombinatie CTRL+F te gebruiken.
Het valt niet mee, en oefening baart kunst!
Natuurlijk wens ik je veel succes
Deze leertechnieken komen uit het boek Leer Leren van John Cliteur. Mocht je nog vragen hebben kun je altijd contact opnemen met mij.